Update
Uitspraken van 28-12-2023 tot 10-01-2024
Redactie: Prof. mr. drs. M. Heemskerk.
Beste lezers,
Welkom bij Pensioenrecht Updates, jaargang 6, editie 12. Daarin vindt u een overzicht van 21 in december 2023 gepubliceerde uitspraken over pensioen. U kunt hier klikken om de pdf vanaf de website te downloaden.
Pensioenrechtspraak voor u geselecteerd
In de Pensioenrecht Updates vindt u een selectie van de belangrijkste rechtspraak over de arbeidsvoorwaarde pensioen. Op die manier bent u altijd op de hoogte van relevante rechtspraak over pensioen.
Uitspraken van de maand
HvJ EU over grens tussen toegestaan/verboden leeftijdsonderscheid en reparatie, PR 2024-0001 en PR 2024-0002
Eerder dit jaar oordeelde het HvJ EU tweemaal over de gelijkebehandelingsgrenzen van een pensioenhervorming in Oostenrijk. In de eerste zaak werd een overgangsregeling getroffen om de pensioenregeling van ambtenaren af te stemmen op de algemene pensioenregeling. Voor een bepaalde categorie ambtenaren gebeurde dat door het bedrag aan ouderdomspensioen aan te passen na één kalenderjaar en voor anderen na twee kalenderjaren. Dat indirecte leeftijdsonderscheid was objectief gerechtvaardigd. Waarborgen van duurzame financiering van pensioenuitkering en verkleining van overheidsgefinancierde pensioenverschillen zijn legitieme doelstellingen. Nadelen werden gecompenseerd om de verschillen in pensioenniveaus te verkleinen. Het HVJ EU acht de maatregelen geschikt en noodzakelijk (ECLI:EU:C:2023:309).
De tweede zaak ging over de vraag of het opheffen van ongelijke behandeling door nieuwe Oostenrijkse pensioenwetgeving voor ambtenaren mocht leiden tot levelling down (gelijke behandeling door beloning op het laagste niveau) met terugwerkende kracht. Het HvJ EU oordeelt dat levelling down naar de toekomst is toegestaan. Levelling down met terugwerkende kracht was niet toegestaan (ECLI:EU:C:2023:349).
Te hoge pensioenuitkering: terugvordering door pensioenfonds niet onredelijk, PR 2024-0014
Met enige regelmaat wordt er geprocedeerd over verkeerd vastgestelde pensioenbedragen. In een in december gepubliceerde zaak had een pensioengerechtigde een te hoge pensioenuitkering ontvangen van het Philips Pensioenfonds. Tussen partijen was in geschil of het Philips Pensioenfonds gerechtigd is om de pensioenuitkering ook over het verleden te corrigeren en in het verlengde daarvan de te veel betaalde bedragen terug te vorderen. De kantonrechter vond het corrigeren van de pensioenuitkering en terugvordering van het te veel uitgekeerde bedrag in dit geval niet onredelijk (ECLI:NL:RBOBR:2023:5698).
Uitspraken, vragen of opmerkingen zijn welkom
De redactie ontvangt graag niet op rechtspraak.nl gepubliceerde uitspraken en vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief. U kunt mailen naar pr-updates@budh.nl.
Tot de volgende update.
Mark Heemskerk
Hoogleraar pensioenrecht Radboud Universiteit Nijmegen
Advocaat-partner held (www.heldlaw.nl)
Raadsheer-plaatsvervanger Hof Den Bosch
e-mail: mark@heldlaw.nl / m.heemskerk@jur.ru.nl
Hof van Justitie van de Europese Unie
- Hof van Justitie van de Europese Unie Geschil over de vraag of het opheffen van ongelijke behandeling door nieuwe Oostenrijkse pensioenwetgeving voor ambtenaren mag leiden tot levelling down (beloning op laagste niveau) met terugwerkende kracht. Het HvJ EU oordeelt dat vanaf het moment van de nieuwe wettelijke regeling de ouderdomspensioenregeling voor ambtenaren die behoren tot de voorheen bevoordeelde groep gelijkgesteld mogen worden met de regeling voor ambtenaren die behoren tot de voorheen benadeelde groep. Bij ontstentenis van een dwingende reden van algemeen belang verzet het recht zich tegen een nationale regeling die, om een einde te maken aan discriminatie op grond van leeftijd, voorziet in het met terugwerkende kracht gelijkstellen van de ouderdomspensioenregeling voor een groep ambtenaren die voorheen werd bevoordeeld door de nationale wettelijke regeling inzake rechten op ouderdomspensioen, met de pensioenregeling voor de groep ambtenaren die voorheen werd benadeeld door diezelfde wettelijke regeling. 27-04-2023
- Hof van Justitie van de Europese Unie Geschil over de vraag of een overgangsregeling in het Oostenrijkse pensioenstelsel leidt tot verboden leeftijdsonderscheid. De overgangsregeling beoogde de pensioenregeling voor ambtenaren geleidelijk af te stemmen op de algemene pensioenregeling. Het bedrag aan ouderdomspensioen van een categorie ambtenaren werd voor het eerst aangepast twee kalenderjaren nadat het recht op pensioen ontstond. Die aanpassing voor een andere categorie ambtenaren vond plaats vanaf het eerste kalenderjaar nadat het recht ontstond. Het HvJ EU oordeelt dat dit indirecte leeftijdsonderscheid objectief gerechtvaardigd is. Waarborgen van duurzame financiering van pensioenuitkering en verkleining van overheidsgefinancierde pensioenen zijn legitieme doelstellingen. Nadelen worden gecompenseerd om de verschillen in pensioenniveaus te verkleinen. Het HVJ EU acht de maatregelen geschikt en noodzakelijk. Er is een objectieve rechtvaardiging voor het leeftijdsonderscheid. 20-04-2023
Hoge Raad
Hof
- Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Naast hoofdfunctie als vrijgevestigd oogarts of oogarts in loondienst verricht appellant van 2001 tot en met 2007 gedurende verschillende periodes waarnemingswerkzaamheden als oogarts. In geschil is of deze waarnemingen op grond van arbeidsovereenkomsten hebben plaatsgevonden zodat hij pensioenaanspraken bij PFZW heeft opgebouwd. PFZW meent dat appellant die werkzaamheden niet als werknemer heeft verricht en heeft daarom geweigerd voor deze periodes pensioenaanspraken aan appellant toe te kennen. In navolging van de kantonrechter oordeelt het hof dat appellant niet onder de werkingssfeer van PFZW valt. De oogarts heeft niet bewezen dat hij werkzaam was op grond van een arbeidsovereenkomst. 19-12-2023
- Gerechtshof 's-Hertogenbosch Geschil over de rechtmatigheid van het ontslag van een administrateur. Het hof oordeelt dat de arbeidsovereenkomst in eerste aanleg ten onrechte is ontbonden op de a-grond. Werkgever is niet geslaagd in bewijsopdracht dat de arbeidsplaats van werknemer is vervallen. Werkgever is een billijke vergoeding van € 45.000 bruto verschuldigd, waarin de pensioenschade is inbegrepen. 14-12-2023
- Gerechtshof Den Haag Geschil over de vraag of de werkgever de pensioenregeling met werknemer rechtsgeldig heeft gewijzigd van eindloon naar premieovereenkomst. In geschil is of de werknemer destijds ingestemd heeft met de wijziging van de pensioenregeling en of hij daarbij naar behoren is geïnformeerd door de werkgever. Op grond van de door werkgever ingediende stukken is echter genoegzaam komen vast te staan dat werknemer heeft ingestemd met de wijziging van de pensioenregeling. Het hof acht aannemelijk dat ook werknemer destijds een informatiebrief over de nieuwe pensioenregeling heeft ontvangen. De uitlating van werknemer ‘Het staat mij niet meer bij of is gezegd dat men niet over hoefde te gaan’ acht het hof onvoldoende als betwisting van het verweer van Tappan c.s. dat alle werknemers ook de mogelijkheid hadden om niet in te stemmen met de wijziging van de pensioenregeling, waaraan nog kan worden toegevoegd dat enkele werknemers ook daadwerkelijk van die mogelijkheid gebruik hebben gemaakt. 12-12-2023
- Gerechtshof Den Haag Werkgever heeft nagelaten vanaf 1 januari 2012 de pensioenovereenkomst van werknemer onder te brengen en dient dit nalaten op de meest passende wijze goed te maken. De werkgever wordt in dit tweede tussenarrest nogmaals gelegenheid gegeven gevraagde informatie aan te leveren. 21-11-2023
- Gerechtshof Den Haag Werkgever heeft om economische redenen de pensioenregeling van zijn onderneming gewijzigd. Deze wijziging hield een verslechtering in. Deze verslechtering raakt de werknemer in deze zaak op twee punten. Het eerste punt is dat opgebouwde pensioenaanspraken niet langer onvoorwaardelijk, maar voorwaardelijk en beperkt tot een maximum worden geïndexeerd. Het tweede punt is dat er over de 13e maand geen pensioen meer wordt opgebouwd. Werknemer verzet zich tegen de verslechteringen en vordert dat deze ongedaan worden gemaakt. Het hof is van oordeel dat werknemer geen recht heeft op ongewijzigde voortzetting van de oude pensioenregeling. Werkgever mocht de pensioenregeling versoberen, gelet op zwaarwegende financiële belangen en evidente risico’s bij ongewijzigde instandhouding oude regeling. Nadeel werknemer bij wijziging pensioenregeling is van onvoldoende gewicht tegenover zwaarwichtig belang werkgever. 14-11-2023
- Gerechtshof Den Haag Werkgever heeft om economische redenen de pensioenregeling van zijn onderneming gewijzigd. Deze wijziging hield een verslechtering in. Deze verslechtering raakt de werknemer in deze zaak op twee punten. Het eerste punt is dat opgebouwde pensioenaanspraken niet langer onvoorwaardelijk, maar voorwaardelijk en beperkt tot een maximum worden geïndexeerd. Het tweede punt is dat er over de 13e maand geen pensioen meer wordt opgebouwd. Werknemer verzet zich tegen de verslechteringen en vordert dat deze ongedaan worden gemaakt. Het hof is van oordeel dat werknemer geen recht heeft op ongewijzigde voortzetting van de oude pensioenregeling. Werkgever mocht de pensioenregeling (eenzijdig) versoberen, gelet op zwaarwegende financiële belangen en evidente risico’s bij ongewijzigde instandhouding oude regeling. Nadeel werknemer bij wijziging pensioenregeling is van onvoldoende gewicht tegenover zwaarwichtig belang werkgever. 14-11-2023
- Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Geschil na echtscheiding. Partijen hebben ten overstaan van de mediator een vaststellingsovereenkomst/convenant gesloten om de gevolgen van de scheiding te regelen. Daarin staan onder meer afspraken over de verdeling van de huwelijksgemeenschap, pensioenverdeling en kwijting. In geschil is onder meer of het erfdeel van de vader van de vrouw ondanks de uitsluitingsclausule in de gemeenschap valt door de kwijting en of de afspraken over het pensioen rechtsgeldig zijn. Het hof oordeelt dat de kwijtingsbepaling er niet aan in de weg staat om de vordering van de vrouw over haar aandeel in de nalatenschap te beoordelen. Het hof laat de man toe te bewijzen dat de gelden uit de nalatenschap alleen ten behoeve van de vrouw zijn aangewend. De vrouw voert een aantal gronden aan die ertoe moeten leiden dat het convenant, voor zover dat ziet op de pensioenverevening, moet worden vernietigd. Zij heeft van die feiten en omstandigheden echter geen (voldoende) gespecificeerd bewijsaanbod gedaan, zodat het hof aan haar stellingen voorbijgaat. 19-07-2022
Rechtbank
- Rechtbank Zeeland-West-Brabant Partijen zijn op huwelijke voorwaarden gehuwd. Daarin staat onder meer een uitsluiting van gemeenschap, een bepaling over vergoedingsrechten en toepassing van de WVPS. Na de echtscheiding verzoekt de vrouw om betaling van een bedrag. De man verzoekt onder meer om verrekening van de pensioenrechten. De rechtbank wijst de vorderingen af. 12-12-2023
- Rechtbank Oost-Brabant Pensioengerechtigde heeft een te hoge pensioenuitkering ontvangen van het Philips pensioenfonds. Tussen partijen is in geschil of het Philips Pensioenfonds gerechtigd is om de pensioenuitkering ook over het verleden te corrigeren en in het verlengde daarvan de te veel betaalde bedragen terug te vorderen van eiser. Het corrigeren van de pensioenuitkering en het te veel uitgekeerde bedrag terugvorderen is in het onderhavige geval niet onredelijk volgens de kantonrechter. 07-12-2023
- Rechtbank Den Haag In deze uitspraak beoordeelt de rechtbank het beroep van eiser (voormalig militair met PTSS) tegen de toekenning van een bijzondere invaliditeitsverhoging van 2,5% per 23 januari 2020. De rechtbank ziet geen aanleiding om de verzekeringsarts niet te volgen. De rechtbank is van oordeel dat verweerder terecht geen hogere bijzondere invaliditeitsverhoging heeft toegekend. 30-11-2023
- Rechtbank Midden-Nederland Geschil tussen arbeidsongeschikte en pensioenfonds. Het pensioenfonds heeft het verzoek om premievrije voortzetting van de pensioenopbouw en een arbeidsongeschiktheidspensioen afgewezen. De ziekte waarvoor een WAO-uitkering is toegekend is niet tijdens de deelneming ontstaan. Daarom is niet voldaan aan de voorwaarden van het pensioenreglement zo oordeelt de kantonrechter. 29-11-2023
- Rechtbank Rotterdam De kern van dit geschil is de vraag of werkgever Metal Processing Systems (MPS) een boete en buitengerechtelijke incassokosten aan PMT c.s. moet betalen, omdat MPS de verschuldigde bijdragen aan PMT c.s. te laat heeft betaald. De kantonrechter bepaalt dat de werkgever de boete en buitengerechtelijke kosten moet betalen. 17-11-2023
- Rechtbank Oost-Brabant Geschil tussen pensioengerechtigde werknemer en werkgever over de rechtsgeldigheid van de opzegging door de werkgever. De kantonrechter oordeelt dat 12 augustus 2023 als einddatum van het dienstverband heeft te gelden, zodat het verzoekschrift tijdig is ingediend. De vernietiging van de opzegging wordt toegewezen, zodat werknemer recht heeft op loon vanaf 13 augustus 2023 totdat de arbeidsovereenkomst is geëindigd. 16-11-2023
- Rechtbank Zeeland-West-Brabant Na echtscheiding zijn partijen verevening conform de WVPS overeengekomen in het echtscheidingsconvenant. Nadien is die afspraak gewijzigd bij overeenkomst. Het geschil gaat over de uitleg van die overeenkomst, mede gelet op fiscale gevolgen. De kantonrechter verklaart voor recht dat de vrouw in relatie tot de man rechthebbende is op het door haar over de periode 26 mei 1984 tot 4 juni 2012 opgebouwde pensioen uit hoofde van haar dienstverband, dat is ondergebracht bij Pensioenfonds ING, voor wat betreft de periode 1 december 2018 tot 1 december 2023 en veroordeelt de man om aan de vrouw te voldoen de door hem van ING ontvangen nettopensioenuitkeringen over de periode 1 juli 2022 tot 1 december 2023. 08-11-2023
- Rechtbank Zeeland-West-Brabant Werkneemster stelt dat zij is gediscrimineerd omdat zij in de periode 1976-1983 niet is aangemeld door haar werkgever bij de pensioenverzekeraar. De kantonrechter oordeelt dat de vorderingen zijn verjaard. Stuitingsbrieven hebben de werkgeefster niet bereikt. De verjaringsregels zijn van toepassing omdat de pensioenaanspraak niet rechtstreeks voortvloeit uit een pensioenreglement. 08-11-2023
- Rechtbank Den Haag Op de Wia-uitkering van appellante wordt een vergoeding als gemeenteraadslid in mindering gebracht door het UWV. Het betrokken pensioenfonds verlaagt daardoor de premievrije opbouw wegens arbeidsongeschiktheid. De rechtbank oordeelt dat de gemeenteraadslidvergoeding inkomen uit arbeid is, die verrekend moet worden met de IVA-uitkering van eiseres. De discussie van eiseres met het pensioenfonds ligt buiten de omvang van dit geding. De rechtbank kan zich daar niet in mengen. Het pensioenfonds is geen partij in deze zaak. 05-10-2023